Ньюкасл ауруының вирулентті штамын тауық эмбрионында жаңарту және оның патогенді қасиетін балапандарда тексеру

Бастапқы зерттеуден бастап, әртүрлі биологиялық өнімдерді өндіріске қолдануға дейін, штамдарды жұмыс жағдайында ұстау және олардың құнды қасиеттерін сақтау микроорганизмдермен кез келген дерлік жұмыстың маңызды шарты болып табылады. Осыған байланысты, бұл мақалада дамып кележатқан тауық эмбриондарында (ДТЭ) Ньюкасла ауруы вирусы (НАВ) сияқты жұқпалы аурулардың қоздырғыш штамын жаңарту және оның патогендік белсенділігін балапандарда анықтау бойынша зерттеу нәтижелері берілген.
9 жыл сақтау кезінде НАВ-ның Т-53 штамының биологиялық белсенділігі 1,74 lg ЭИД50/мл дейін төмендеді. ДТЭ-да қатарынан үш рет пассаждау нәтижесінде штамның биологиялық белсенділігі ұзақ сақтауға мүмкіндік беретін қолайлы деңгейге дейін өсті. Содан кейін алынған вирусы бар суспензия (ВБС) штамның паспорттық деректеріне сәйкес қорғаныш ортаны қосу арқылы лиофилизацияланады. Лиофильді кептірілген штамның сапасы келесі негізгі көрсеткіштері: сыртқы түрі, бөгде қоспалардың болмауы, ампулалардың көгеруі және жарықтары, вакуумның болуы, ерігіштігі, сутегі иондарының концентрациясы, ылғалдың массалық үлесі, бактериялық, саңырауқұлақ және микоплазмалық ластаушылардан тазалығы, биологиялық және патогендік белсенділігі бойынша бағаланды.
Тексеру барысында НАВ-ның Т-53 штамының жаңартылған үлгісі физика-химиялық және биологиялық қасиеттері штамм паспортындағы деректерге сәйкестігін көрсетті.

1. OIE, Office of International Epizootics, Manual of Diagnostic tests and vaccines for terrestrial animals. Newcastle disease // Truszczynski Eds. OIE standard commission publication, 2004 version, part 2, section 2.1 chapter 2.1.15.

2. Hines N. L., Miller C. L. Avian Paramixovirus serotype-1: review of disease distribution,clinica symptoms and laboratory diagnostics // Veterinary medicine international volume .-2012.- 17 p. doi:101155/2012/708216

3. Ganar K., Das M., Sinha S., Kumaret S. Newcastle disease virus: Current status and our understanding // Virus Research, 2014. – (184). – Р. 71-81

4. Liu X.F, Wan H.Q, Wu Y.T. Pathotypical and genotypical characterization of strains of Newcastle disease virus isolated from outbreaks in chicken and goose flocks in some regions of China during -1985–2001.//Arch Virol -2003.-148. – P. 1387-1403

5. Susta L., Miller P.J., Afonso C.L., Estevez C., Yu Q., Zhang J., Brown C.C. Pathogenicity evaluation of different Newcastle disease virus chimeras in 4-week-old chickens // Trop. Anim. Health Prod. – 2010. 42:1785–1795

6. Collins P.L., Hightower L.E., Ball L.A. Transcriptional map for Newcastle disease virus // J. Virol.- 1980. 35:682–693

7. Seal B.S., King D.J., Sellers H.S. The avian response to Newcastle disease virus // Dev. Comp. Immunol. - 2000. 24:257–268

8. Alexander D.J. Newcastle disease and other avian paramyxoviruses // Rev Sci Tech., 2000 Aug;19(2):443-62. doi: 10.20506/rst.19.2.1231. PMID: 10935273.

9. Alexander D.J. Newcastle disease and other avian Paramyxoviridae infections. In Diseases of poultry, 10th Ed. / B.W. Calnek with H.J. Barnes, C.W. Beard, L.R. McDougald & Y.M. Saif, eds // Mosby-Wolfe, London, 1997. - Р. 541-570.

10. Болезнь Ньюкасла 2024 Merck & Co., Inc., Рахвей, Нью-Джерси, США, и ее подразделения [Электрон.ресурс]. - URL: https://www.msd-animal-health-poultry.ru/disease/boleznnyukasl/

11. Коровин Р.Н., Зеленский В.П., Грошева Г.А. Лабораторная диагностики болезней птиц // Москва «Агропромиздат». – 1989. – С. 17.

12. Reed, I.J. A simple method of estimating fifty per cent endpoints [Text] / I.J. Reed // Am. J. Hyd., 1938. – Vol.27. – P. 493-497.

13. Средства лекарственные биологические для ветеринарного применения. ГОСТ 28085- 2013.

14. Методические указания по определению уровня антител к вирусу ньюкаслской болезни в реакции торможения гемагглютинации (РТГА) // Болезни птиц. – 1997. – № 13. – С. 448-453.

15. Шмыленко В.А., Бондаренко А.П. Методические подходы к решению проблемы сохранения прихотливых микроорганизмов // Дальневосточный Журнал Инфекционной Патологии, 2018. — №34

16. Токарик Э.Ф., Ковальская Л.А., Скотникова Т.А. и др. Методические подходы к конструированию защитных сред для живых вирусных вакцин // Научные основы производства ветеринар ных препаратов. – М., 1989. – С. 17-21.

17. Токарик Э.Ф., Ковальская Л.А., Константинов В.М. Методы статистического анализа в исследованиях по стабилизации вирусных вакцин. Достижения и перспективы развития криобиологии и криомедицины // Тезисы докл. Межд. конф. Харьков, 1988. – С. 56.

18. Глущенко А. В. Биологические свойства вирусов болезни Ньюкасла, выделенных из природных резервуаров среди диких птиц в различных регионах России в 2008-2018 гг./ Диссертация на соискание ученой степени кандидата биологических наук // А. В. Глущенко. – Владимир, 2022. – С. 87

19. Виткова О.Н. Сравнительное изучение чувствительности и специфичности иммуноферментного анализа с хемилюминисцентной и колориметрической детекцией для выявления антигенов и антител к вирусам гриппа птиц и болезни Ньюкасла. / О.Н. Виткова, О.В. Капустина, Т.П. Лобова и др. // Вопросы вирусологии, 2015. – 60 (6). – С.41-45.

20. Капустина О.В. Разработка и совершенствование средств и методов контроля особо опасных инфекций, вызываемых вирусами порядка Мononegavirales / Диссертация на соискание ученой степени доктора ветеринарных наук // О.В. Капустина. – Вольгинский, 2016. – С. 104-143.

21. Кенжебаева М.К., Матраимов М.Б., Мамбеталиев М. Получение термостабильного варианта вируса Ньюкаслской болезни и изучение его иммунобиологических свойств / Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана, Бишкек, 2016. - №3. – С.74-77.

22. Битов Н.Т., Мамадалиев С.М., Далбаев Н.К., Кыдырбаев Ж.К. Троицкий Е.Н. Изучение возможности получения и применения пылевидной вакцины против болезни Ньюкасла / НИСХИ., пгт. Гвардейский, 1998. - Биотехнология. Теория и практика. №1-2 (5-6) с. 31-33

23. Мұзарап Д.И., Табыс Ш.Т., Сәрсенқұлова Н.А., Кенжебаева М.К., Мамбеталиев М., Наханов А.К., Жугунисов К.Д., Эрганиш О. Освежение вирулентного штамма вируса парагриппа-3 крупного рогатого скота в культуре клеток и проверка патогенных свойств на целевых животных // Микробиология және вирусология, 2023. - №3 (42). - www.imv-journal.kz