ПОЛИФЕНОЛДАР: ҚҰРЫЛЫМЫ, БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІ ЖӘНЕ ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ

Мақалада полифенолды қосылыстар, олардың құрылымы мен биологиялық белсенділігі, сондай-ақ жаңа селекциялық «Кәмпитті» сортының Zyzyphus jujuba Mill жемістеріндегі полифенолдарды талдаудың заманауи әдістері қарастырылған. Полифенолдар антиоксиданттық, қабынуға қарсы және микробқа қарсы белсенділікке ие, бұл оларды тамақ және медицина өнеркәсібінде қолдануға перспективалы етеді. Полифенолдарды сапалық және сандық талдау үшін қолданылатын спектрофотометрия, хроматография және электрохимиялық әдістер сияқты талдау тәсілдеріне шолу жасалған. Ұсынылған нәтижелер бұл қосылыстардың адам денсаулығы үшін маңыздылығын және функционалды тағамдар мен фармацевтикалық препараттарды жасау әлеуетін атап көрсетеді.

1. Блинникова О. М., Елисеева Л. Г. Ягоды жимолости-ценное сырье для функциональных пищевых продуктов //Вопросы питания. – 2016. – Т. 85. – №. S2. – С. 182- 182.

2. Будников Г.К., Зиятдинова Г.К. Антиоксиданты как объекты биоаналитической химии // Журнал аналитической химии. – 2005. – Т. 60, № 7. – С. 678 – 691.

3. ГОСТ 24027.2–80. Сырье лекарственное растительное. Методы определения влажности, содержания золы, экстрактивных и дубильных веществ, эфирного масла. – Введен 01.01.1981. – М.: Изд-во стандартов, 1981. – 10 с.

4. ГОСТ Р 55488–2013. Прополис. Метод определения полифенолов. - Введен 2015-01- 01. – М.: Стандартинформ, 2020. – 9 с.

5. Иванкин А.Н., Неклюдов А.Д., Бердутина А.В. Об экологической безопасности пищевых продуктов // Экологические системы и приборы. – 2001. – № 8. – С. 39 –44.

6. Муромцева Г. А. и др. Распространенность факторов риска неинфекционных заболеваний в российской популяции в 2012-2013гг. Результаты исследования ЭССЕ-РФ //Кардиоваскулярная терапия и профилактика. – 2014. – Т. 13. – №. 6. – С. 4-11.

7. Фильчакова Н.Н., Фильчакова С.А., Тамбовцев Ю.Н. Проблемы безопасности пищевых продуктов // Экологические системы и приборы. – 2001. – № 8. – С. 37 – 39.

8. Энциклопедия питания. Том 5. Биологически активные добавки: справочное издание / Е. В. Новикова, Е. С. Балабай, А. А. Берестовая [и др.]; под общ. ред. А. И. Черевко, В. М. Михайлов, Р. Ю. Павлюк. – Москва: КноРус, 2022. – 380 с. – ISBN 978-5-406-10221-3. – URL: https://book.ru/book/944715. Дата обращения: 21.05.2023.

9. Яшин А.Я. Инжекционно-проточная система с амперометрическим детектором для селективного определения антиоксидантов в пищевых продуктах и напитках // Российский химический журнал. – 2008. – Т. LII, № 2. – С. 130 – 135.

10. Díaz G., Lengele L., Sourdet S., Soriano G., de Souto Barreto P. Nutrients and amyloid β status in the brain: A narrative review. // Ageing research reviews. – 2022. – Vol. 81. – P. 101728. https://doi.org/10.1016/j.arr.2022.101728

11. Duthie S. J., Duthie G. G., Russell W. R., Kyle J. A. M., Macdiarmid J. I., Rungapamestry V., Stephen S., Megias-Baeza C., Kaniewska J. J., Shaw L., Milne L., Bremner D., Ross K., Morrice P., Pirie L. P., Horgan G., Bestwick C. S. Effect of increasing fruit and vegetable intake by dietary intervention on nutritional biomarkers and attitudes to dietary change: a randomised trial. // European journal of nutrition. – 2018. – Vol. 57(5). – P. 1855–1872. https://doi.org/10.1007/s00394-017-1469-0

12. Guasch-Ferré M., Merino J., Sun Q., Fitó M., Salas-Salvadó J. Dietary Polyphenols, Mediterranean Diet, Prediabetes, and Type 2 Diabetes: A Narrative Review of the Evidence. // Oxidative Medicine and Cellular Longevity. – 2017. –Article ID 6723931. https://doi.org/10.1155/2017/6723931

13. Manach C, Scalbert A, Morand C, Rémésy C, Jiménez L. Polyphenols: food sources and bioavailability. // Am. J. Clin. Nutr. – 2004. – Vol. 79. – P. 727-747.

14. Nicholson S.K., Tucker G.A., Brameld J.M. Effects of dietary polyphenols on gene expression in human vascular endothelial cells. // Proc Nutr Soc. – 2008. – Vol. 67(1). – P. 42-47. doi: 10.1017/S0029665108006009.

15. Pallazola V. A., Davis D. M., Whelton S. P., Cardoso R., Latina J. M., Michos E. D., Sarkar S., Blumenthal R. S., Arnett D. K., Stone N. J., Welty F. K. A Clinician's Guide to Healthy Eating for Cardiovascular Disease Prevention. Mayo Clinic proceedings. // Innovations, quality & outcomes. – 2019. – Vol. 3(3). – P. 251–267. https://doi.org/10.1016/j.mayocpiqo.2019.05.001

16. Pandey K.B., Rizvi S.I. Plant polyphenols as dietary antioxidants in human health and disease. // Oxid Med Cell Longev. – 2009. – Vol. 2(5). – P. 270-278. doi: 10.4161/oxim.2.5.9498.

17. Reuter S, Gupta SC, Chaturvedi MM, Aggarwal BB. Oxidative stress, inflammation, and cancer: how are they linked? // Free Radic Biol Med. – 2010. – Vol. 49(11). – P.1603-1616. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2010.09.006.

18. Roginsky V., Lissi E.A. Review of methods to determine chain-breaking antioxidant activity in food // Food Chemistry. – 2005. – Vol. 92. – P. 235 – 254.

19. Sreeramulu D., Reddy C. V., Chauhan A., Balakrishna N., Raghunath M. Natural antioxidant activity of commonly consumed plant foods in India: effect of domestic processing. // Oxidative medicine and cellular longevity. – 2013. – P. 369479. https://doi.org/10.1155/2013/369479

20. Szerszunowicz I., Kłobukowski, J. Characteristics of Potential Protein Nutraceuticals of Plant Origin with Antioxidant Activity. // Molecules (Basel, Switzerland). – 2020. – Vol. – 25(7). – P. 1621. https://doi.org/10.3390/molecules25071621

21. Xavier A. A., Pérez-Gálvez A. Carotenoids as a Source of Antioxidants in the Diet. // Sub-cellular biochemistry. – 2016. – Vol. 79. – P. 359–375. https://doi.org/10.1007/978-3-319-39126-7_14