ТӘЖІКСТАННЫҢ ОРТАЛЫҚ-ШЫҒЫС АЙМАҚТАРЫНДАҒЫ СІБІР ЖАРАСЫ ОШАҚТАРЫНЫҢ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ТАРАЛУЫ

мақалада жануарлардағы сібір жарасының топырақ ошақтарындағы эпизоотиялық жағдайды зерттеу деректері келтірілген. Аталған облыс аумағында ауру топырақ ошақтарының таралу географиясы анықталды. Тәжікстанның орталық-шығыс аймағындағы сібір жарасының эпизоотиялық жағдайы бүгінгі күнге дейін қолайсыз болып отырғаны анықталды. Соңғы 5 жылда РӨП бойынша аурумен қамту географиясы (аудан/қала) артып, 2016-2020 жылдары 13 аудан мен қаланың 8-інде (61,5%) жануарлар арасында сібір жарасы тіркелгені анықталды. Ауыл шаруашылығы жануарлары мен адамдар арасында аурудың мезгіл-мезгіл қайталануымен сібір жарасының қайталану ықтималдылығы дамыған мал шаруашылығы аймақтарында және малды көшіру жолдарында тұрақты жұмыс істемейтін нүктелердің көп болуымен байланысты екені анықталды.

1. Aivasedo P.S., Musina R.A. Non-eternal permafrost. Causes and consequences of climate changein Yamal // Young scientist. – 2017. – N 3.1. – P. 2-6. URL: http://yun.moluch.ru/archive/12/1009/(date of access: 03.12.2018).

2. «Actual problems of anthrax at the present stage». Section of the report of the Peoples’ Friendship University of Russia on R&D under contract No 631/08 dated 08/13/13 on the topic «Adaptive nature management and agricultural production in the tropics and subtropics». – RUDN University, 2013. – 55 p.

3. Eremenko E.I., Ryazanova A.G., Buravtseva N.P. The current situation with anthrax in Russia and the world. Main trends and features // Probl. especially dangerous inf. –2017. – P. 65-71. DOI: 10.21055/0370-1069-2017-1-65-71

4. Logvin F.V., Kondratenko T.A., Vodyanitskaya S.Yu. Anthrax in the world, CIS countries and the Russian Federation (literature review) // Medical Bulletin of the South of Russia. – 2017. – N 8(3). – P. 17-22. DOI: 10.21886/2219-8075-2017-8-3-17-22

5. Makarov V.V., Makhamat N.Ya., Shabeikin A.A. et al. // Infectious cycle of anthrax. – Veterinary. – 2018. – N 6. – P. 3-9.

6. Muminov A.A., Nazarova O.D. Threats of anthrax burials for the ecological safety of Tajikistan and measures to prevent them // Agrarian Bulletin of the Urals. – 2020. – N 7. – P. 65-74. VAK code 06.02.05. DOI: 10.32417/1997-4868-2020-198-7-65-74.

7. Muminov A.A., Rezbonov R. Instructions on measures for the prevention and control of anthrax in animals. – Veterinary legislation. – Vol.3. – FROM. – P. 687-702.

8. Muminov A.A., Sattorov N.G. Cadastre of permanently unfavorable for anthrax points in the Republic of Tajikistan. Collection of guidelines, instructions, veterinary rules and requirements for the prevention of infectious diseases of animals and birds. – Dushanbe, 2015. – P. 189-254.

9. Blackburn J., Matakarimov S., Kozhokeeva S. et al. Modeling the Ecological Niche of Bacillus anthracis to Map Anthrax Risk in Kyrgyzstan //The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. – 2017. – Vol. 96 (3). – P. 550-556. DOI: https://doi.org/10.4269/ajtmh.16-0758

10. Moayeri M., Leppla S., Vrentas C. et al. Anthrax Pathogenesis // Annual Review of Microbiology. – 2015. – Vol.69. – P. 185-208. DOI: 10.1146/annurev-micro-091014-104523. 96 Anthrax pathophysiology. www.wikidoc.org/index.php/Anthrax_pathophysiology.