Жануарлардың пастереллезіне қарсы вакцинаның қауіпсіздігі мен иммуногенділігін зерттеу

Мақалада генетикалық аттенуирленген «P.multocida Aro/A» пастерелланың В серотипі негізінде жасалған жануарлардың пастереллезіне қарсы спецификалық алдын алуға арналған моно- және поливалентті вакцина нұсқаларының қауіпсіздігі мен иммуногенділігін зерттеу нәтижелері келтірілген.
Пастерелланың B серотипінен дайындалған моновалентті вакцина бұзауларға 2,5х108 колония түзуші бірлік (к.т.б.) дозада, ал қойлар мен ешкілерге 2,5х109 к.т.б. дозада егілді. Құрамында генетикалық аттенуирленген «P.multocida Aro/A» және пастерелланың D серотипінің микроб жасушалары тең қатынаста (1:1) алынған поливалентті вакциналық препаратпен бұзаулар мен торайларды 2,5х108 к.т.б. дозада, қойлар мен ешкілерді 2,5х109 к.т.б дозада вакцинациялады. Вакцинациялаудан кейінгі препаратардың иммуногенділігін анықтау үшін егілген жануарларды 28-ші тәулікте, пастерелланың эпизоотиялық «P.multocida Т88» штамымен жұқтырды. Жануарларды жұқтыру нәтижесінде, барлық тәжірибелік жануарларда пастереллезге тән белгілер: ауырсыну, денесінде және егу аймақтарындағы қызару мен бөртпелер, әлсіздік, жөтел, дене температураларының жоғарылауы байқалмады.
Жүргізілген зерттеулер нәтижесі патерелланың «P.multocida Aro/A» аттениурленген штамынан дайындалған моно- және поливалентті вакциналық препараттардың жануарлар үшін қауіпсіздігі және иммуногенділігін анықтады.

1. Мека-Меченко В.Г., Некрасова Л.Е., Мека-Меченко Т.В., Лухнова Л.Ю., Куница Т.Н., Избанова У.А., Бегимбаева Э.Ж. Пастереллез животных в Республике Казахстан // Вестник КазНУ. – 2014. - № 40. Б. 156-159.

2. Сайдулдин Т. Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары Алматы – 2009. – 206 б.

3. Намет А.М. Иммунопрофилактика пастереллеза лошадей: автореф Алматы – 2006. – 3 б.

4. Кожаев А.Н. Поливалентная вакцина против пастереллеза сельскохозяйственных животных // Алматы – 2008. – 3 б.

5. Борисенкова А.Н. Рекомендации по диагностике, профилактике и мерам борьбы с пастереллезом птиц: технологические процессы // Госагропром СССР. – 1986. – 25 б.

6. Rimler, R. B. & Rhoades, K. R. Pasteurella multocida. In Pasteurella and Pasteurellosis // Academic Press. London. – Б. 37-73

7. Осидзе Д.Ф. Инфекционные болезни животных // Москва, – 1987. – 188 с.

8. Гибель сайгаков в Костанайской, Актюбинской и Акмолинской областях [Электрон.ресурс]https://www.cms.int/saiga/sites/default/files/document/1.%20TW%2026.10_Abdrahmanov_%20Overview%20of%20the%202015%20saiga%20mass%20mortality%20event%20in%20Kazakhstan.pdf

9. З.А. Латыпова, А.М. Намет, Б.Ж. Исакулова, З.К. Буйенбаева, Р.А. Керимбаева Зонирование территории республики казахстан по степени распространения заболевания пастереллёзом среди крупного рогатого скота // Микробиология және вирусология. – 2022 г. – Б. 55-63 DOI:10.53729/MV-AS.2022.03.04.

10. Евтыхова Е.Б., Мукантаев К.Н., Турсунов К., Сытник И.И., Карибаев Т.Б., Хасенов Б.Б., Шустов А.Б. Метод выделения ДНК и тест-система ПЦР в реальном времени для диагностики лейкоза крупного рогатого скота // Биотехнология. Теория и практика. – 2012. -№ 2. – Б. 78–84.

11. Далбаев Н.К., Кайсенов Д.Н., Султанкулова К.Т., Тайлакова Э.Т., Червякова О.В, Алие ва А.Б., Абсатова Ж.С., Баракбаев К.Б. Получение генетически аттенуированного АroА мутантного штамма Pasteurell multocida.//Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. – 2020. – № 3.

12. Pallab Chaudhuri, V.P.Singh, A Thamizharasan, Jonathan Lalsiamthara. Pasteurella multocida P52 aroA mutant conferred protection to rabbits and mice against haemorrhagic septicaemia // DHR International Journal of Biomedical and Life Sciences. – 2012. – Б 2278-8301.

13. Saleem L., Munir R., Ferrari G., Afzal M., Chaudhary F.R. Efficacy and cross protection of live intranasal aerosol hemorrhagic septicemia vaccine in buffalo calves. // International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences. – 2014. - № 3. – Б. 300–307.

14. Mohammad Tabatabaei, G. R. Moazzeni Jula, A. R. Jabbari and M. Esmailzadeh. Vaccine efficacy in cattle against hemorrhagic septicemia with live attenuated aroA mutant of Pasteurella multocida B:2 strain. // Journal of Cell and Animal Biology – 2007. - № (4). – Б. 062-065.

15. Verta N.D. P.multocida B:2 in haemorragic septicemia outbreak in pigs in India // Vet.Res. – 1988. - № 123. – Б. 63-69.

16. Dwived P.N., Sodhi S.S. Isolation and serotyping of P.multocida from Punjab // Indian J.anamsc. – 1989. -№59. – Б. 545-547.

17. Carter G.R. Identification of antigenic characteristics and colonial variants // Vet.Res. – 1957. - №18. – Б. 210-213.

18. Hummel P.H. Isolation of P.multocida Carter type E in Tanzania // Vet.Rec. – 1970. - № 86. – Б. 42-43.

19. Voigts A., Ngaisiue G., HentonM.M., Hubschle O.J.B. Hemorrhagic septicemia due to Pasteurella multocida type В 2 in Namibia // Trop anim health prod. – 1997. - № 29 (4). – Б. 247-248.

20. Hill B.D., Jonhson R.B. P.multocida septicemia in two calves // Aust.Vet.J. – 1992. - № 69. – Б. 197-198.

21. Blackball P.J., Fegan N., Chew G.T.I., Hampson D.J. Population structure and diversity of avian isolates of Pasteurella multocida from Australia // Microbiol. Reading. – 1998. - № 144. – Б. 279- 289.

22. Hoiseth S.K., Stocker B.A. Aromatic-dependent Salmonella typhimurium are non-virulent and effective as live vaccines // Nature. – 1981. – Б. 238-239.

23. Scott P.C., Markham J.F., Whithear K.G. Safety and efficacy of two live Pasteurella multocida aroA mutant vaccines in chickens // Avian Dis. – 1999. - № 43. – Б. 83-88.