ҮЙ ЖАНУАРЛАРЫНЫҢ ҚАН ӨНІМДЕРІН МИКРОБИОЛОГИЯ ЖӘНЕ МЕДИЦИНА САЛАЛАРЫНДА ПАЙДАЛАНУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ МЕН ТИІМДІЛІГІ (ӘДЕБИ ШОЛУ)

Қазіргі заманғы медицина мен биофармацевтикалық өнеркәсіп жануарлар қаны мен оның компоненттерін тиімді пайдалану саласында елеулі жетістіктерге жетті. Алайда елімізде өңірдің қарқынды дамуы мемлекеттік органдар мен салалық ұйымдардың бұл мәселеге белсендірек назар аударуын талап етеді. Үй жануарларының, атап айтқанда қой мен жылқы қанының өнімдерін қолдану микробиологияда қоректік орталарды өндіру, дәрілік заттар мен иммунобиологиялық препараттарды әзірлеу бағыттарында кең мүмкіндіктер ашады. Жануарлар қаны қан және сарысу агарларын дайындауда қолданылады, бұл клиникалық-диагностикалық зертханаларда диагностика сапасын арттыруға ықпал етеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) нұсқаулықтары мен ЮНЕСКО декларацияларын қоса алғанда, халықаралық нормативтік актілер адам қанының коммерциялық мақсатта қолданылуына шектеу қояды, бұл жануар тектес көздерге көшу қажеттілігін өзекті етеді. Қазақстанда зертханалық қажеттіліктерге арналған жануарлар қанын тұрақты түрде өндіру жолға қойылмаған, бұл мерзімі өткен немесе адам қанын қолдануға әкеліп соғады, ал ол өз кезегінде жұқпалы аурулар қаупін арттырып, диагностика дәлдігін төмендетеді. Мақалада табысты отандық бастамалар мысал ретінде келтіріледі: «Экофарм Интернейшнл» және «Дарын-2030» компаниялары жылқы мен қой қаны негізінде агарлық орталар мен антитоксикалық препараттар өндіруді жолға қойған. Бұл шолу жануарлар қаны өнімдерін қолдануға байланысты перспективалар мен мәселелерді қарастырып, Қазақстан Республикасында осы саланы мемлекеттік қолдау мен нормативтік реттеудің маңыздылығын айқындайды.

1. Byars T. D., Divers T. J. Clinical use of blood transfusions. – 1981.

2. Durham A. E. Blood and plasma transfusion in the horse //Equine Veterinary Education. – 1996. – Т. 8. – №. 1. – С. 8-12.

3. Cotter S. M. Clinical transfusion medicine //Advances in Veterinary Medicine. – 1991. – Т. 36. – С. 187-223.

4. Vincent J. L. et al. Anemia and blood transfusion in critically ill patients //Jama. – 2002. – Т. 288. – №. 12. – С. 1499-1507.

5. Goodnough L. T., Shander A. Blood management //Archives of pathology & laboratory medicine. – 2007. – Т. 131. – №. 5. – С. 695-701.

6. American Association of Blood Banks. Committee on Standards. Standards for blood banks and transfusion services. – The Committee, 1984. – Т. 160. – №. 2410.

7. Goodnough L. T. Alternatives to allogeneic transfusion in patients with surgical anemia //Transfusion Therapy: Clinical Principles and Practice. – 2005. – С. 243-263.

8. Chan T. et al. Consenting to blood: what do patients remember? //Transfusion Medicine. – 2005. – Т. 15. – №. 6. – С. 461-466.

9. Morris D. D. Review of anemia in horses, part II: pathophysiologic mechanisms, specific diseases and treatment. – 1989.

10. Stormont C. J. Blood groups in animals //Journal of the American Veterinary Medical Association. – 1982. – Т. 181. – №. 10. – С. 1120-1124.

11. Wilde H. et al. Heterologous antisera and antivenins are essential biologicals: perspectives on a worldwide crisis //Annals of internal medicine. – 1996. – Т. 125. – №. 3. – С. 233-236.

12. Dart R. C., McNally J. Efficacy, safety, and use of snake antivenoms in the United States //Annals of emergency medicine. – 2001. – Т. 37. – №. 2. – С. 181-188.

13. Mountain A., Adair J. R. Engineering antibodies for therapy //Biotechnology and Genetic Engineering Reviews. – 1992. – Т. 10. – №. 1. – С. 1-142.

14. Lewis R. J., Garcia M. L. Therapeutic potential of venom peptides //Nature reviews drug discovery. – 2003. – Т. 2. – №. 10. – С. 790-802.

15. Galfrè G., Milstein C. [1] Preparation of monoclonal antibodies: Strategies and procedures. – 1981.

16. Harris W. J. Production of humanised monoclonal antibodies for in vivo imaging and therapy //Animal Cell Technology: Basic & Applied Aspects: Proceedings of the Sixth International Meeting of the Japanese Association for Animal Cell Technology, Nagoya, Japan, November 9–12, 1993. – Dordrecht : Springer Netherlands, 1995. – С. 53-61.

17. World Health Organization et al. World Health Organization (WHO) guiding principles on human cell, tissue and organ transplantation //World Health Organization: Geneva, Switzerland. – 2010.

18. Hendriks A. Council of Europe-Convention for the protection of human rights and dignity of the human being with regard to the application of biology and medicine: Convention on human rights and biomedicine //Eur. J. Health L. – 1997. – Т. 4. – С. 89.

19. Lamotte K. R. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO): Universal Declaration on Cultural Diversity //International Legal Materials. – 2002. – Т. 41. – №. 1. – С. 57-62.

20. Lenk C., Beier K. Is the commercialisation of human tissue and body material forbidden in the countries of the European Union? //Journal of medical ethics. – 2012. – Т. 38. – №. 6. – С. 342-346.

21. Russell F. M. et al. As a bacterial culture medium, citrated sheep blood agar is a practical alternative to citrated human blood agar in laboratories of developing countries //Journal of clinical microbiology. – 2006. – Т. 44. – №. 9. – С. 3346-3351.

22. Sterzik B., FEHRENBACH* F. J. Reaction components influencing CAMP factor induced lysis //Microbiology. – 1985. – Т. 131. – №. 4. – С. 817-820.