ҚАРАҒАНДЫ ЖӘНЕ ҰЛЫТАУ ОБЛЫСТАРЫНДА ІРІ ҚАРА МАЛДЫҢ ТУБЕРКУЛЕЗІ АНЫҚТАЛҒАН ЖАҒДАЙЛАР

Мақалада Қарағанды және Ұлытау облыстарындағы 2021-2024 жылдардағы туберкулез бойынша эпизоотиялық ахуалға қатысты өз зерттеулерінің деректері келтірілген. 2024 жылы Қарағанды облысында ІҚМ туберкулезі бойынша екі ошақ анықталды, олардың бірі Нұра ауданында - Ахметауылы ауылдық округі, "Кугабаев Н." ШҚ, екіншісі Бұқар Жырау ауданында-Көкпекті ауылдық округі, "Жанат"ЖШС. Сондай-ақ Ұлытау облысында ІҚМ туберкулезі бойынша екі ошақ анықталды, олардың бірі Жан - арқа ауданында - М.Жұмажанов ауылдық округі, "Диас" ШҚ және Қаражал қаласында - "Пешковец"ШҚ. Өлген жануарлардың ұшалары мен ішкі мүшелерін ветеринариялық-санитариялық тексеру негізінде туберкулез диагнозы расталды. Ветеринарлық мамандардың жануарларға аллергиялық зерттеулер жүргізуі, сондай-ақ туберкулинге тән емес реакциялардың дифференциалды диагностикасы туберкулез бойынша эпизоотиялық жағдайды дәл анықтауға мүмкіндік береді. Туберкулезді диагностикалау және алдын алу жөніндегі нұсқаулықтарды қатаң сақтау, әзірленген ветеринариялық-санитариялық және ұйымдастырушылық-шаруашылық іс-шараларды орындаумен қатар, туберкулез бойынша эпизоотиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді. Сайып келгенде, бұл адамдар арасында туберкулезге шалдығу қаупінің төмендеуіне әкеледі.

1. Smith, J., Economic impacts of bovine tuberculosis in livestock [Text] / J. Smith [and etc.] // Journal of Agricultural Economics – 2019. – Vol.71(3). P. 547-562.

2. Johnson, L., Control strategies for bovine tuberculosis: A global review [Text] / L. Johnson [and etc.] // Veterinary Science – 2020. – Vol.7(4). P. 105.

3. Brown, A., Veterinary approaches to managing bovine tuberculosis [Text] / A. Brown [and etc.] // Journal of Veterinary Medicine – 2018. – Vol.65(2). P. 213-229.

4. Green, T., Diagnostic methods for bovine tuberculosis: Advances and challenges [Text] / T. Green // Veterinary Microbiology – 2021. P. 244.

5. Lee, D., Bovine tuberculosis: Diagnosis and control. Infection Ecology & Epidemiology [Text] / D. Lee [and etc.] // – 2017. Vol.7(1)

6. Taylor, G., Zoonotic tuberculosis: An emerging public health problem [Text] / G. Taylor [and etc.] // Infectious Diseases – 2016. Vol.48(7). P. 547-560.

7. Walker, H., Human and animal tuberculosis: A comprehensive review [Text] / H. Walker, J. Rodriguez // Global Health Research and Policy – 2018. Vol.3. P. 22.

8. Martin, P., Strategies to eliminate bovine tuberculosis in high-incidence countries [Text] / P. Martin [and etc.] // Epidemiology and Infection – 2019. Vol.147. P.78.

9. Harris, B., Global efforts in combating bovine tuberculosis [Text] / B. Harris [and etc.] // Transboundary and Emerging Diseases – 2020. Vol.67(2). P. 623-635.

10. Williams, K., Vaccination strategies for bovine tuberculosis [Text] / K. Williams [and etc.] // Frontiers in Veterinary Science – 2022. Vol.9. P. 788573.

11. Davis, R., New therapeutic approaches for bovine tuberculosis [Text] / R. Davis, M. Clark // Veterinary Research – 2019. Vol.50(1). P. 98.

12. Джупина, С.И. Методы эпизоотологического исследования и теория эпизоотического процесса. [Текст] / С.И. Джупина // Новосибирск: СО «Наука». – 1991. – 139 с.

13. Инструкция «О мероприятиях по профилактике и ликвидации туберкулеза животных». – Астана, 1999. – 29 с.

14. Turgenbayev, K.A., Tuberculosis prevalence in animals and humans in the Republic of Kazakhstan [Text] / K.A. Turgenbayev [and etc.] // Veterinary World. – 2021. – Vol.14(9). P. 2362-2370. doi: 10.14202/vetworld.2021.2362-2370. Epub 2021 Sep 11.