Оба кезіндегі эпидемиологиялық қадағалаудың мақсаты адамдардың обаны жұқтыру қаупін анықтау және инфекцияның антропоноздық таралуын болдырмау үшін табиғи ошақтардың эпизоотиялық жағдайын бағалау болып табылады. 20 жылдан астам эпидемиологиялық салауаттылыққа қарамастан Қазақстанда обаның эпизоотиялық көріністерін бақылау жеткілікті көлемде жүргізілетін эпизоотологиялық тексеру кезінде жүзеге асырылады. Бұл мемлекеттің биологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі негізгі мақсат болып табылатын табиғи және қасақана сипаттағы обаның асқынулары жағдайында денсаулық сақтаудың дайындығын сақтауға мүмкіндік береді. Эпидемиологиялық мониторингтің нәтижелері бойынша обаның табиғи ошақтарының заңдылықтары туралы деректер толтырылады. Эпидемиялық әлеуеттің табиғи факторларына жататын обаның тасымалдаушыларының және таратушыларының популяцияларының ахуалынан басқа әлеуметтік факторлары да маңызды орын алады, олардың арасында өз қызметінің барысында жұқтыру қаупі жоғары халықтың міндетті контингенті және басқа да көптеген көрсеткіштер. Ұсынылған жұмыста түйелердің оба эпидемиологиясындағы рөліне ерекше назар аударылды. Осы жануарлар бойынша әр түрлі жылдары бөлінген оба микробы штаммдарының салыстырмалы генетикалық сипаттамасы бойынша алынған жаңа деректер, обаға қарсы қызметтің нормативтік актілермен қамтамасыз етілуі, Қазақстан Республикасында оба бойынша алдын алу іс-шараларының тиімділігін арттыру үшін эпидемиологиялық қадағалау көрсеткіштерін және стандарттарын үйлестіруге мүмкіндік береді

Бұл мақалада ірі қара малының инфекциялық ринотрахеит індетіне жүргізілген эпизоотологиялық мониторинг нәтижелері және осы індетті алдын алу шаралары туралы жазылған. Зерттеу нәтижесінде ІҚМ ИРТ ауруы Еуропаның кейбір мемлекеттерін есептемегенде Норвегия, Швеция, Финляндия, Литва, Молдавия, Болгария, Греция, Словакия, Италия, Румыния және Чех Республикаларында бүкіл әлемге таралған. Африка контитентінің тропикалық мемлекеттерінде, Азияның таяу Шығысы, оңтүстігінде және оңтүстік-шығыс аймақтарында, сонымен қатар Оңтүстік Американың кейбір бөліктерінде тұрақты індет болып табылады. ІҚМ ИРТ ауруының алдын алу мақсатында әлемде тірі және инактивтелген моно- және қауымдастырылған вакциналар кеңінен қолданылады, сондай-ақ, ауырған малдарды вакцинация жүргізілген малдардан ажыратуға мүмкіндік беретін таңбаланған вакциналарда Еуропа мемлекеттерінде пайдалынады. Ресей мемлекетінде ІҚМ ИРТ ауруының алдын алу үшін «ТК-А» (ВИЭВ) тірі вакцинасын, ИРТ, парагрипп-3, ІҚМ вирустық диареясының алдын алу үшін қауымдастырылған «ТРИВАК» (ВИЭВ) вакцинасын, ИРТ, парагрипп-3 қарсы қауымдастырылған (ВНИИЗЖ) вакцина, ІҚМ ИРТ, вирустық диарея, бұзаудың респираторлық-синцитиалдық, рота-және коронавирустық аурулары инактивтелінген құрама «КОМБОВАК» (ЗАО НПО «Нарвак») вакцинасын, оның модификациялары және басқада вакциналар қолданылады. Қазақстан Республикасында қазіргі таңда ІҚМ ИРТ ауруы Ақмола, Алматы, Атырау, Ақтөбе, ШҚО, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, СҚО, БҚО, Қызылорда облысында ІҚМ табындарында кездеседі. Қазақстан Республикасында қазіргі уақытта ІҚМ ИРТ ауруының алдын алу үшін ІҚМ ИРТ, вирустық диарея және парагрипп – 3 қоздырғыштарына қарсы пайдаланылатын Ставропольск биофабрика шығарған ТРИВАК вакцинасы және де Бовилис – IBR (Голландия), Кэтлмастер Голд FP5 С5 (АҚШ) вакциналары пайдаланылады

Ірі қара малдың вирустық диареясы (шырышты ауры, ІҚМ ВД) – дүние жүзінің көптеген елдерінде тіркелген жұқпалы жіті індет. Бұл індетті Flaviviridae тұқымдасына жататын Pestivirus A және Pestivirus B пестивирустары тудырады. Індет ұрпақ жаңғырту функциясының бұзылуына (репродуктивті қабілетінің төмендеуіне, босанудың кідірісіне, ұрықтың ерте өліміне, түсік тастауға, туа біткен ауытқуларға) және өнімділіктің төмендеуіне (ауру, бұзаулардың өліміне, сүт өнімділігінің төмендеуіне) әкеліп мал шаруашылығына елеулі экономикалық зиян келтіреді. Соңғы жылдары Ресей мен Қытайдың Қазақстанмен шектесетін бірнеше аймақтарында ІҚМ ВД өршуі байқалды, сонымен, бұл инфекцияның елге ену қаупінің жоғары екенін көрсетеді. Қазақстан ресми түрде ІҚМ ВД-нан бос деп танылғанымен, бұл инфекция елдің көптеген өңірлерінде бар екенін көрсететін көптеген белгілер бар, осылайша, бұл инфекция қаупі бар аймақтарда тиімді күрес шараларын қолдануды талап етеді. Бұл мақалада Қазақстандағы 2021-2023 жылдардағы ІҚМ ВД эпизоотологиялық жағдайды мониторингтік зерттеудің яғни таралу қаупін талдау нәтижелері бойынша ІҚМ ВД эпизоотологиялық жағдайды бағалау және эпидемияларды болжау әдістері, сондай-ақ ветеринариялық іс-шараларды жүргізу бойынша ұсыныстар берілген

Бұл ғылыми шолу мақалада әлемдегі ортопоксвирустық инфекциялардың эпидемиологиясы туралы, сондай-ақ Orthopoxvirus тектес вирустардың таксономиясы жөніндегі Халықаралық комитеттің жіктемесіне сәйкес олардың қоздырғыштарына негізделген вакциналарды әзірлеу және олардың даму кезеңдері, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы ортопоксвирустық инфекция жөніндегі зерттеулердің жай-күйі туралы ақпарат берілген

Ньюкасл ауруы-бұл ішкі органдарға, жүйке және тыныс алу жүйелеріне әсер ететін ауыр жұқпалы ауру. Ол PMV-1 парамиксовирусынан туындайды және аурудың әртүрлі формаларын тудыруы мүмкін көптеген әртүрлі штаммдарға ие. Бұл формалар кейде тырысқақ, бронхит, құс тұмауы немесе ларинготрахеит сияқты басқа ауруларға "бүркемелеу" жасай алады. Тек дәл диагноз Ньюкаслды анықтауға көмектеседі.. Барлық жастағы және тұқымды үй құстары ауруға бейім, бірақ көбінесе Ньюкасл ауруына үй тауықтарына диагноз қойылады. Ньюкасл ауруының өршуі бүкіл әлемде тіркелуде және ірі құс фабрикалары үшін қиындықтар тудыруы мүмкін. Ньюкасл ауруы адамдарға тікелей әсер етпесе де, жұқтырған адаммен байланыста болғаннан кейін тұмауға ұқсас жағдай дамуы мүмкін. Құстардағы Ньюкасл ауруының тән белгілеріне энцефалит, пневмония және олардың зақымдалуына байланысты ішкі ағзаларға қан кету жатады.
Қазақстан Республикасының Қарағанды облысында жүргізілген зерттеу Нұра ауданы Ахмет ауылында үй құстарында Ньюкасл ауруының өршуін зерттеуге бағытталған. Зерттеу барысында зертханалық диагностика үшін сынама алуды, малды вакцинациялауды және карантиндік шектеулер енгізуді қамтитын ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар жүргізілді. Зерттеу нәтижелері инфекция ошағын оқшаулау және жою бойынша қабылданған шаралардың жоғары тиімділігін көрсетті. Вирус анықталды, бұл эпизоотиялық жағдайды үнемі бақылау қажеттілігін көрсетеді. Нәтижелер Ньюкасл ауруының одан әрі таралуын болдырмау үшін вакцинация бағдарламаларын кеңейтуді және құс фабрикаларында ветеринарлық бақылауды күшейтуді ұсынады.Ауылға келген инспекция мамандары өлген құстардың барлығын жойды. Олар сондай-ақ аурудың таралуын болдырмау үшін үй құстарын осы аймақтан шығаруға, сондай-ақ құс еті мен жұмыртқаны сатуға тыйым салды. 9 қазаннан бастап құсқа вакцинация басталды және 16000-ға жуық тауыққа вакциналар салынды. Карантин бір айға созылып, қараша айының басында аяқталды. Осы уақыт ішінде мамандар осы аймақта қалған құстардың денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жұмыс істеді.
Ньюкасл ауруы ветеринарларға бірнеше жылдан бері белгілі болғанына қарамастан, оны емдеу әдісі әлі жасалмаған. Дегенмен, құстардағы Ньюкасл ауруымен күресуге ауру жануарларды оқшаулау және карантин, вакцинациялау бағдарламалары, мал шаруашылығы өндірісіндегі объектілердегі биоқауіпсіздік шаралары, жануарлардың қозғалысын бақылау және қадағалау арқылы қол жеткізуге болады

Мақалада аэромонад бактериофагтары үшін фаг титрінің жоғарылау реакциясының техникасын өзгерту бойынша зерттеулердің нәтижелері берілген. Литикалық белсенділіктің жоғары титр-лерімен және спецификалық литикалық әсердің кең спектрімен сипатталатын UlGAU сериясы-ның Ав-4 және УльГАУ Ах-4 сериясының бактериофагтарын пайдалана отырып, фаг титрінің жоғарылау реакциясын кезеңділеудің оңтайлы параметрлері әзірленді ( диагностикалық мәні бар реакцияның сандық көрсеткіші және фагтың бактериялармен толық әрекеттесуін қамтамасыз етудің оңтайлы уақыты). бактериялар). Санитариялық қадағалау объектілерінде A. veronii bv.veronii және A. hydrophila бактерияларын көрсету мақсатында келесі параметрлердің РСФ орнату үшін ең тиімді екендігі эмпирикалық түрде анықталды: орнату кезінде анықталған инди-катор культурасының концентрациясы. реакцияның жоғарылауы - 103 - 104 мк/мл/г, бакте-риофагтың жұмыс сұйылтуы - 105 ПФУ/мл. RSF әдісін оңтайландыру бойынша жүргізілген тәжірибелер бактерияларды анықтау үшін A. hydrophila және A. veronii bv. veronii судың және балықтың стерильді емес үлгілерінде зертханалық жағдайда, ең оңтайлысы зерттелетін матери-алды 2 сағат бойы (29±1) 0С температурада алдын ала өсіру, содан кейін Ав-4 сериялы UlGAU және Ah-4 фагтарымен жұқтыру болып табылады. сериясы UlGAU және қоспаны 4 сағат бойы (29±1) 0С инкубациялайды. Зерттеу Ресей Федерациясы Ауыл шаруашылығы министрлігінің тақырыптық жоспар-тапсырмасына сәйкес жүргізілді, тіркеу нөмірі EGISU NIOKTR 123031600041-9.