ҚОЙ ШЕШЕГІНЕ ҚАРСЫ ИММУНДАУ КЕЗІНДЕ ЕШКІ ШЕШЕГІНІҢ G20-LKV ВАКЦИНА ШТАМЫНЫҢ ПРОТЕКТИВТІ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Мақалада ешкі шешегінің G20-LKV штамына негізделген қой шешегіне қарсы вакцинаның иммуногенділігін анықтау бойынша зерттеу нәтижелері келтірілген. 6-12 айлық қойларда жүргізілген тәжірибелерде қой шешегіне қарсы гетерогенді вакцинаның қойлар үшін жоғары иммуногенділігі бар екені анықталды. Иммундаудан кейін қойлардың қанында жоғары титрде вирусқа қарсы антиденелер пайда болды және қой шешегінің "Ауған" штамымен бақылау жұқтырудан кейін қарқынды иммунитет қалыптасты. Бақылау тобындағы жануарлар жұқтырудан кейін ауырып, қой шешегіне тән клиникалық белгілері (гипертермия, енгізу орнында папула және пустулалар) көрініс берді. Вакцинацияланған жануарларда 14 тәулік бақылау уақытында қой шешегіне тән клиникалық белгілер байқалмады. Жануарлардың жалпы жағдайы қанағаттанарлық болды, жанама әсерлер, енгізу орнында ісіну және шешек процесінің дамуы анықталған жоқ.

1. В.И. Диев, С.К. Старов, Д.К. Басова и др.Изучение эффективности вирусвакцины против оспы на овцах в экспериментальных условиях и условиях эпизотии // Ветеринария сегодня. – 2017. №2- С.62-66.

2. Ф.П. Курченко., В.И.Уласов, В.И.Диев и др. Стандартизация метода контроля иммуногенности вирусвакцины против оспы овец и коз // Ветеринария. – 2006. – №10 – С.22-24.

3. Sheep pox and goat pox // OIE. Manual of Diagnostic Tests and Vaccines for Terrestrial Animals (mammals, birds and bees). – 2017. – Vol. 2, Chap. 2.7.13. – 12 p. URL: http://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Health_standards/tahm/2.07.13_S_POX_G_POX.

4. Zro K., Azelmat S., Bendouro Y., Kuhn J.H., El Fahime E. &Ennaji M.M. PCR-based assay to detect sheeppox virus in ocular, nasal, and rectal swabs from infected Moroccan sheep. J. Virol. Methods. - 2014a. C. 38–43

5. Zro K., Zakham F., Melloul M., El Fahime E. & Mustapha M. A sheeppox outbreak in Morocco: isolation and identification of virus responsible for the new clinical form of disease. BMC Vet Res. - 2014b. Vol.10. 31 p.

6. Bowden T.R, Babiuk S.L, Parkyn G.R., Copps J.S. & Boyle D.B. Capripox virus tissue tropism and shedding: A quantitative study in experimentally infected sheep and goats. Virology. - 2008. P. 380–393.

7. Capstick P.B. Annual Report. Kenya Veterinary Department. - 1961. P. 45–47.

8. Kitching R.P., Hammond J.M. & Taylor W.P. A single vaccine for the control of capripox infection in sheep and goats. Res. Vet. Sci. - 1986. P. 53–60.

9. Kitching RP. Vaccines for lumpy skin disease, sheep pox and goat pox. DevBiol (Basel).- 2003. 114:161-7. PMID: 14677686.

10. Davies F.G. &Mbugwa G. The alterations in pathogenicity and immunogenicity of a Kenya sheep and goat pox virus on serial passage in bovine foetal muscle cell cultures. J. Comp. Pathol. - 1985. Vol 95. P. 565–576.

11. Davies F.G. &Otema C. The antibody response in sheep infected with a Kenyan sheep and goat pox virus. J. Comp. Pathol. - 1978. P. 205–210.

12. Tuppurainen E.S.M., Pearson C.R., Bachanek-Bankowska K., Knowles N.J., Amareen S., Frost L., Henstock M.R., Lamien C.E., Diallo A. &Mertens P.P.C. Characterization of sheep pox virus vaccine for cattle against lumpy skin disease virus. Antiviral Res. - 2014. Vol. 109. P. 1–6.

13. Barnard B.J., Munz E., Dumbell K., Prozesky L. Lumpy skin disease. In: Coetzer J.A.W., Thomson G.R., Tustin R.C., eds. Infectious Diseases of Livestock. Cape Town, South Africa: Oxford University Press. – 1994. P. 4–12.

14. Abutarbush S.M., Tuppurainen E.S.M. Serological and clinical evaluation of the Yugoslavian RM65 sheep pox strain vaccine use in cattle against lumpy skin disease. Transbound. Emerg. Dis. – 2018. 65(6) https://doi.org/10.1111/tbed.12923

15. ВОЗ. Информационный бюллетень. Оспа обезьян. Available at: https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox

16. Sheep pox and goat pox // OIE. Manual of Diagnostic Tests and Vaccines for Terrestrial Animals (mammals, birds and bees).–2018.– Chap.3.7.12.URL:http://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Health_standards/tahm/3.07.12_S_POX_ G_POX.pdf

17. Абдураимов Е.О., Мамадалиев С.М., МамбеталиевМ.А.,Булатов Е.А. Изучение иммунобиологических свойств штамма «G20-LKV» вируса оспы коз // В кн.: «Карантинные и зоонозные инфекции в Казахстане» Сборник трудов посвященный 10-летию суверенитета Республики Казахстан и 50-летию Талдыкорганской противочумной станции. Выпуск 4. Алматы, -2001 – с 296-297.

18. Иванющенков В.Н., Биологические свойства вакцинного штамма НИСХИ вируса оспы овец./ B.H.Иванющенков, O.A.Кореба, И.Г.Кекух, Т.Н.Уфимцева, К.П.Уфимцев, В.Л.Зайцев и Ф.П.Курченко. //Ветеринария 1990, №8,С.22-24

19. Zhugunissov K., Bulatov Ye., Orynbayev M., Kutumbetov L., Abduraimov Ye., Shayakhmetov Ye., et al. Goatpox virus (G20-LKV) vaccine strain elicits a protective response in cattle against lumpy skin disease at challenge with lumpy skin disease virulent field strain in a comparative study. Vet. Microbiol. – 2020. https://doi.org/10.1016/j.vetmic.2020.108695.

20. Aбдураимов Е.О. Разработка технологии изготовления вирусвакцины против оспы коз. Диссертация на соискания кан-дидата ветеринарных наук. Алматы; 2001.

21. Abitaev R.T., KondibaevaZh.B.,AmanovaZh.T., SametovaZh.Zh., Ussembay A.K., BulatovYe.A. Determination of the optimal immunizing dose of heterologous goat pox virus vaccine (Poxviridae: Chordopoxvirinae: Capripoxvirus) against lumpy skin disease. Problems of Virology (VoprosyVirusologii). – 2022. 67(4). C. 304-309 (In Russ.). DOI: https://doi.org/10.36233/0507-4088-116

22. Кондибаева Ж. Б., Шаяхметов Е. А., Саметова Ж. Ж., Аманова Ж. Т., Усембай А. К., Абитаев Р. Т., Булатов Е. А. Иммуногенность гетерологичной вакцины из вируса оспы коз штамма «G20-LKV» против нодулярного дерматита КРС. Актуальные вопросы ветеринарной биологии № 2 (54), 2022. С. 6-12. DOI: 10.24412/2074-5036-2022-2-6-12