Лиофилизация үдерісінің негізгі принциптері мен технологиялық ерекшеліктері
https://doi.org/10.58318/2957-5702-2025-22-46-52
Аңдатпа
Бұл шолу мақаласында вакциналық препараттарды лиофилизациялау әдістері мен технологиялары қарастырылады. Процестің негізгі кезеңдері мен сублимация шарттарын оңтайландырудың кейбір тәсілдері, сондай-ақ дайын өнімнің тиімділігі мен сапасын арттыру жолдары талданады. Қорғаныш орталардың вакциналардың тұрақтылығын, қауіпсіздігін және биологиялық белсенділігін қамтамасыз етудегі рөліне, сондай-ақ оларды сақтау және тасымалдау жағдайларын кеңейтуге ерекше назар аударылады. Бұл шолу лиофилизация технологияларының қазіргі даму жағдайы туралы кешенді түсінік береді және осы саладағы болашақ зерттеулердің перспективалық бағыттарын анықтайды.
Автор туралы
А. Б. Бердибаева
Қырғыз Республикасы Ұлттық ғылым академиясы, Биотехнология институты
Қырғызстан
Қырғызстан
Әдебиет тізімі
1. Долинов К.Е. Основы технологии сухих биопрепаратов. М.: Медицина, 1969. 228 с.
2. Couriel B. Freeze drying: Past, present, and future // PDA J. Pharm. Sci. Technol. – 1980. – Vol. 34. – Р. 352–357.
3. Нежута А. А. Теоретические и практические основы технологии сублимационного высушивания биопрепаратов [Текст] / А. А. Нежута, Э. Ф. Токарик, А. Я. Самуйленко [и др.] - Курск: Изд-во КГСХА, 2002. - 239 с.
4. Tang X. C. Design of freeze–drying processes for pharmaceuticals: practical advice [Текст] / X. C. Tang, M. J. Pikal //Pharmaceutical research. – 2004. – Т. 21. – №. 2. – С. 191–200.
5. Shackell L.D. An improved method of desiccation, with some applications to biological problems // Am. J. Physiol. – 1909. – Vol. 24. – Р. 325–340.
6. Никитин Е.Е., Звягин И.В. Замораживание-высушивание биологических препаратов. М.: Колос, 1979. 337 с.
7. Jennings T. A. Lyophilization: introduction and basic principles. [Текст] – CrC Press, 1999.
8. Алексеев К. В., Блынская Е. В., Тишков С. В. Теоритические и практические основы лиофилизации лекарственных препаратов. Москва. 2019. С. 11-12.
9. Смит О. Влияние низких температур на живые ткани и клетки. В кн.: Применение замораживания и высушивания в биологии / Под ред. Р. Харриса. Москва. 1956. 432 с.
10. Грачева И.В., Осин А.В. Механизмы повреждений бактерий при лиофилизации и протективное действие защитных сред // Проблемы особо опасных инфекций. – 2016. – Вып. 3. – С. 5–12.
11. Похиленко В.Д., Баранов А.М., Детушев К.В. Методы длительного хранения коллекционных культур микроорганизмов и тенденции развития // Известия высших учебных заведений. Поволжский регион. – 2009. – № 4(12). – С. 99–118.
12. Охапкина В.Ю. Методы поддержания микробных культур // Методы исследований. Модели и прогнозы / Теоретическая и прикладная экология. – 2009. – №4. С. 21-23.
13. Могилюк В. Аспекты лиофилизационной сушки водных растворов // Фармацевтическая отрасль. – 2014. – № 5(46). – С. 46–53.
14. Бланков Б.И., Клебанов Д.Я. Применение лиофилизации в микробиологии. Москва. 1961. 262 с.
15. Белоус А.М., Цветков И.В. Научные основы сублимационного консервирования. Киев: Наукова думка, 1985. 345 с.
16. Carpenter J. F. Rational design of stable lyophilized protein formulations: theory and practice. Rational design of stable protein formulations. [Текст] / J. F. Carpenter, B. S. Chang, W. Garzon– Rodriguez, T.W. Randolph // Pharm Biotechnol 2002:109–33. PMID: 11987749.
17. Searles J. A. Annealing to optimize the primary drying rate, reduce freezing induced drying rate heterogeneity, and determine T(g)′ in pharmaceutical lyophilization. [Текст]/ J. A. Searles, J. F. Carpenter, T. W. Randolph //J Pharm Sci 2001; 90(7): 872–87. PMID: 11458336.
18. Carpenter J.F., Chang B.S., GarzonRodriguez W., Randolph T.W. Rational design of stable lyophilized protein formulations: theory and practice. Rational design of stable protein formulations. Pharm Biotechnol 2002:109–33. PMID: 11987749.
19. Chang L.L., Shepherd D., Sun J. et al. Mechanism of protein stabilization by sugars during freeze-drying and storage: Native structure preservation, specific interaction, and/or immobilization in a glassy matrix? J Pharm Sci 2005; 94(7):1427–44. DOI:
20. Hottot A., Vessot S., Andrieu J. Freeze drying of pharmaceuticals in vials: Influence of freezing protocol and sample configuration on ice morphology and freeze-dried cake texture. Chemical Engineering and Processing: Process Intensification 2007;46(7):666–74.
21. Suverkrup R. J. Fast Precise Freeze Drying of Hyaluronic Acid/Dextran Ophthalmic Lyophilisate Carrier Systems (OLCS) [Текст] / R. J. Suverkrup, O. Krasichkova, M. Diestelhorst //Investigative Ophthalmology & Visual Science. – 2006. – Т. 47. – №. 13. – С. 5130–5130.
22. Блынская Е. В. Технологические подходы к совершенствованию процесса лиофилизации белковых и пептидных лекарственных препаратов [Текст] / Е. В. Блынская, С. В. Тишков, К. В. Алексеев// Российский биотерапевтический журнал. 2017. № 1. С. 6–11.
23. Searles J.A., Carpenter J.F., Randolph T.W. Annealing to optimize the primary drying rate, reduce freezinginduced drying rate heterogeneity, and determine T(g)′ in pharmaceutical lyophilization. J Pharm Sci 2001;90(7):872–87. PMID: 11458336.
24. Сушка биологических материалов, вопросы механизации и автоматизации // Труды Московского НИИ эпидемиологии, микробиологии, гигиены. Выпуск 7. М. 1960. 173 с.
25. Белоус А.М., Цветков И.В. Научные основы сублимационного консервирования. Киев: Наукова думка, 1985. 345 с.
26. Бланков Б.И., Клебанов Д.И. Некоторые критерии при исследовании процесса лиофилизации биологических материалов. — Труды Московс. Науч.-исслед.инст. эпидемиол., микробиол. и гигиены, М., 1960, вып.7, с.5—12.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Бердибаева А.Б. Лиофилизация үдерісінің негізгі принциптері мен технологиялық ерекшеліктері. Биоқауіпсіздік және Биотехнология. 2025;1(22):46-52. https://doi.org/10.58318/2957-5702-2025-22-46-52
For citation:
Berdibaeva A.B. Key principles and technological features of the lyophilization process. Biosafety and Biotechnology. 2025;1(22):46-52. (In Russ.) https://doi.org/10.58318/2957-5702-2025-22-46-52
Қараулар:
16
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 