АҚБӨКЕНДЕРДЕН КЛОСТРИДИЯЛАРДЫ ОҚШАУЛАУ ЖӘНЕ АНЫҚТАУ

2010 және 2011 жылдардағы эпизоотия кезінде Батыс Қазақстан облысынан әкелінген ақбөкендердің патологиялық материалына аймақты эпизоотологиялық зерттеу және микробиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша ақбөкендердің жаппай қырылуының себебі анықталды. Құлаған ақбөкеннің ішкі мүшелерінен алынған саусақ ізінен алынған жағындыларда негізінен субтерминалды орналасқан споралары бар грам-оң бактериялары табылды. Бактериологиялық қоректік орталарда интенсивті лайлану (ЕПС), біркелкі лайлану (Китта-Тароцци) мол газ түзілуімен, ұсақ, дөңгелек, тегіс, түссіз колониялар (қанды агар) түріндегі бактерия колонияларының өсуі байқалады. Китта-Тароцци ортасындағы колонияларды микроскопиялағанда грам-оң, жуан, қысқа бактериялар анықталды. Бактериялық культураны жұқтырған ақ тышқандар 16-18 сағаттан кейін толыққандық пен ісіну белгілерімен өлді. Өлген тышқандардың ішкі мүшелерінен алынған саусақ ізінің жағындыларында ұштары дөңгелектелген грам-оң бактериялары табылды.
Зерттеулерге сүйене отырып, ақбөкеннің анаэробты клостридиоздан өлгендігі дәлелденген. Бөлінген бактериялардың (Clostridium histolyticum және Clostridium perfringens) түр сәйкестігі культуралардың биохимиялық, молекулалық және генетикалық қасиеттерін зерттеу нәтижелері бойынша анықталды.

1. Сидорчук А.А., Воронин Е.С., Глушков А.А. Общая эпизоотология. М. – 2004. – С. 173.

2. Бесследный исход сайгаков [Электронный ресурс]. – URL: https://my.mail.ru/community/blog_nafs961/436A4DC7FE79F302.html?ysclid=lyh2ht1njs139744240

3. Абсатиров Г.Г., Ищанова А.С. Ретроспективный анализ массовой гибели и пути сохранения сайгаков в Казахстане | Институт степи (orensteppe.org) [Электронный ресурс].

4. Лобзин Ю.В., Кветная А.С., Скрипченко Н.В., Железова Л.И. Современные представления об этиопатогенетических и генетических особенностях токсинов Clostridium perfringens // Журнал микробиологии, эпидемиологии и иммунологии. – 2021. – №98(1). – С. 91-103. DOI: 10.36233/0372-9311-37.

5. Домотенко Л.В., Подкопаев Я.В., Косилова И.С., Храмов М.В., Шепелин А.П. Питательные среды для выявления и культивирования клостридий // Бактериология. – 2021. – Том 6, (4). – С. 62-69. DOI: 10.20953/2500-1027-2021-4-62-69.

6. Мясо птицы, субпродукты и полуфабрикаты из мяса птицы. Методы выявления и определения количества сульфитредуцирующих клостридий: ГОСТ 7702.2.6-2015. М.: Стандартинформ. – 2016.

7. Консервы. Приготовление растворов реактивов, красок, индикаторов и питательных сред, применяемых в микробиологическом анализе: ГОСТ 10444.1-84. М.: Стандартинформ – 2010.

8. Методы контроля бактериологических питательных сред: методические указания МУК 4.2.2316-08. М.: Федеральный центр гигиены и эпидемиологии Роспотребнадзора – 2008.

9. Справочник. Лабораторные исследования в ветеринарии. Бактериальные инфекции / Под ред. Б.И.Антонова. М.: Агропромиздат. – 1986. – С. 48-52.

10. Kadra B, Guillou J.P., Popoff M., Bourlioux P. Typing of sheep clinical isolates and identification of enterotoxigenic Clostridium perfringens strains by classical methods and by polymerase chain reaction (PCR) // FEMS Immunol Med Microbiol. – 1999. – Vol.24 (Pt 3). – P. 259-266. doi: 10.1111/j.1574-695X.1999.tb01292.x.

11. Meer R.R., Songer J.G. Multiplex polymerase chain reaction assay for genotyping Clostridium perfringens // Am J Vet Res. – 1997. – Vol.58 (Pt 7). – P. 702-705. [PubMed] [Google Академия].

12. Yoo H.S., Lee S.U., Park K.Y., Park Y.H. Molecular typing and epidemiological survey of prevalence of Clostridium perfringens types by multiplex PCR // J Clin Microbiol. – 1997. – Vol.35 (Pt 1). – P. 228–232. doi: 10.1128/jcm.35.1.228-232.1997.

13. Gkiourtzidis K., Frey J., Bourtzi-Hatzopoulou E., Iliadis N., Sarris K. PCR detection and prevalence of alpha-, beta-, beta 2-, epsilon-, iota- and enterotoxin genes in Clostridium perfringens isolated from lambs with clostridial dysentery // Vet Microbiol. – 2001. – Vol.82 (Pt 1). – P. 39-43. doi: 10.1016/s0378-1135(01)00327-3.

14. Møller K., Ahrens P. Comparison of toxicity neutralization-, ELISA- and PCR tests for typing of Clostridium perfringens and detection of the enterotoxin gene by PCR // Anaerobe. – 1996. – Vol.2 (Pt 2). – P. 103-110.

15. Songer J.G., Meer R.R. Genotyping of Clostridium perfringens by polymerase chain reaction is a useful adjunct to diagnosis of clostridial enteric disease in animals // Anaerobe. – 1996. – Vol.2. – P. 197-203.

16. Silva R.O.S., Uzal F.A., Oliveira Jr.C.A., Lobato F.C.F. Clostridial Diseases of Animals // John Wiley & Sons, Ltd.; Hoboken, NJ, USA. Gangrene Gas (Malignant Edema). – 2016. – P. 243 – 254. DOI:10.1002/9781118728291.ch20

17. Пименов Н.В., Колесникова Ю.Н. Этиология анаэробной энтеротоксемии у молодняка крупного рогатого скота // Труды Всероссийского совета молодых ученых и специалистов аграрных образовательных и научных учреждений. – 2015. – С. 175-178.

18. Терентьева Т.Е., Глотов А.Г., Глотова Т.И., Котенева С.В. Видовой спектр бактерий рода Clostridium, выделенных от крупного рогатого скота на молочных комплексах // Российский ветеринарный журнал. Сельскохозяйственные животные. – 2016. – Т. 1. – С. 5- 9.

19. Choi Y.K., Kang M.S., Yoo H.S., Lee D.Y., Lee H.C., Kim D.Y. Clostridium perfringens type A myonecrosis in a horse in Korea // J. Vet. Med. Sci. – 2003. – vol.65 (pt.11). – pp. 1245- 1247. DOI: 10.1292/jvms.65.124

20. Глотова Т.И., Терентьева Т.Е., Глотов А.Г. Возбудители и возрастная восприимчивость крупного рогатого скота // Сибирский вестник с.-х. науки. – 2017. – Т. 47 (Ч.1). – С. 90-96.

21. Капустин А.В., Лаишевцев А.И., Скляров О.Д., Абросимова Н.С. Разработка метода контроля иммуногенной активности ассоциированной вакцины против клостридиозов крупного рогатого скота // Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences. – 2017. – Т.63. – С. 170-175. DOI: 10.18551/rjoas.2017-03.21

22. Колесникова Ю.Н., Пименов Н.В., Капустин А.В. Этиология анаэробных инфекций у крупного рогатого скота и сравнительная характеристика выделенных штаммов клостридий // Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences. – 2016. – Т.8 (Ч.56). – С.39-48.