S. ENTERICA БАКТЕРИЯСЫН АНЫҚТАУ ҮШІН НАҚТЫ УАҚЫТТАҒЫ ПОЛИМЕРАЗДЫ ТІЗБЕКТІ РЕАКЦИЯ ӘДІСІН ЖАСАУ

Полимеразды тізбекті реакция (ПТР) адам мен жануарлардың ауруларын балауда патогенді микроорганизмдерді анықтау, айқындау және саралау үшін кеңінен қолданылатын құрал болып табылады. Азық-түлікпен байланысты сальмонеллалардың жиі өршуі аурудың таралуын бақылау үшін жылдам анықтау әдістерін әзірлеуді талап етеді. Нақты уақыттағы ПТР патогендердің ДНҚ-ның болуын анықтай алады. Сальмонеллаларды нақты уақыттағы ПТР арқылы анықтау, әзірленген SInv-1F, SInv-1R праймерлер және SE-Probe зондының көмегімен жүзеге асырылды. Үлгі ретінде S. Enteritidis, S. Typhimurium және S. Virchow бактерияларының ДНҚ-сын пайдаланып S. enterica бактериясын анықтауға арналған нақты уақыттағы ПТР тест жүйесінің ерекшелігін сынау кезінде оң нәтижелер алынды. S. enterica ДНҚ анықтауға арналып әзірленген нақты уақыттағы ПТР тест жүйесі Pasterella, Clostridium, Escherichia coli, Bacillus, Staphylococcus, Pseudomonas, Klebsiella, Mycoplasma, Candida және Aspergillu тектерінің гетерогенді микроорганизмдерінің ДНҚ-сында сыналған. Әзірленген нақты уақыттағы ПТР әдісін тестілеу кезінде гетерогенді микроорганизмдер теріс нәтиже көрсетті. Нақты уақыттағы ПТР тест жүйесі арқылы S. enterica бактериясының ДНҚ 1-10 микробтық жасуша ішінде анықтауға мүмкіндік береді. Әзірленген нақты уақыттағы ПТР сынақ жүйесі 2018-2019 жылдары жиналған 1020 биологиялық сынаманы (883 тағам сынамасы және 137 клиникалық үлгі) зерттеу нәтижесінде S. enterica изоляттарының 99 (9,7%) анықтауға мүмкіндік берді. S. enterica бактериясын анықтауда нақты уақыттағы ПТР тест жүйесінің балау тиімділігі 100% құрады.

1. Hendriksen RS, Vieira AR, Karlsmose S, Lo Fo Wong DM, Jensen AB, Wegener HC. Global monitoring of Salmonella serovar distribution from the World Health Organization Global Foodborne Infections Network Country Data Bank: results of quality assured laboratories from 2001 to 2007// Foodborne Pathog Dis. 2011;8: - P. 887–900.

2. Scallan E, Hoekstra RM, Angulo FJ, Tauxe RV, Widdowson MA, Roy SL. Foodborne illness acquired in the United States: major pathogens // Emerg Infect Dis. 2011;17: -P. 7–15.

3. Majowicz SE, Musto J, Scallan E, Angulo FJ, Kirk M, O’Brien SJ. The global burden of nontyphoidal Salmonella gastroenteritis // Clin Infect Dis. 2010;50: -P. 882–889.

4. European Food Safety Authority. European Centre for Disease Prevention and Control The European Union One Health 2018 Zoonoses Report // 5926EFSA J. 2019; -P. 17

5. Judd MC, Hoekstra RM, Mahon BE, Fields PI, Wong KK. Epidemiologic patterns of human Salmonella serotype diversity in the USA // 1996-2016. Epidemiol Infect. 2019; -P. 147-187.

6. Majowicz SE, Musto J, Scallan E, Angulo FJ, Kirk M, O’Brien SJ. The global burden of nontyphoidal Salmonella gastroenteritis // Clin. Infect. Dis. 2010; 50: -P. 882–889. 10.1086/650733

7. EFSA-European Food Safety Authority. The European Union Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents and Food-borne Outbreaks in 2011 // EFSA Journal. 2013; 11: -P. 250

8. Hohmann EL. Nontyphoidal Salmonellosis // Clin. Infect. Dis. 2001; 32: - P. 263–269.

9. Okeke IN, Laxminarayan R, Bhutta ZA, Duse AG, Jenkins P, O'Brien TF. Antimicrobial resistance in developing countries // Part I: recent trends and current status. Lancet Infect. Dis. 2005; 5: - P. 481–493.

10. Hoorfar J. Rapid detection, characterization, and enumeration of foodborne pathogens // APMIS Suppl. 2011 Nov;(133): -P. 1-24. doi: 10.1111/j.1600-0463.2011.02767.x. PMID: 22250747.

11. Hammack T. S., Valentin-Bon I. E., Jacobson A. P., Andrews W. H. Relative effectiveness of the Bacteriological Analytical Manual method for the recovery of Salmonella from whole cantaloupes and cantaloupe rinses with selected preenrichment media and rapid methods // J. Food. Prot. – 2004. 67: -P. 870–877.

12. Ye J., Coulouris G., Zaretskaya I., Cutcutache I., Rozen S., Madden T. L. Primer-BLAST: a tool to design target-specific primers for polymerase chain reaction // BMC bioinformatics. ‒ 2012. ‒ T. 13. ‒ C. 1-11.

13. Яцыщина С.Б. Выявление и типирование возбудителей сальмонеллеза молекулярно-генетическими методами // Автореферат канд. диссертации, - 16.00.03, - 2003 г.