ЭПИЗООТИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ЖӘНЕ АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН БАҚЫЛАУДЫ ЦИФРАЛАНДЫРУ

Соңғы жылдары агроөнеркәсіптік кешен мен ауыл шаруашылығы бизнесінде цифрлық инновациялар кең өріс алды. Ветеринариялық құжаттаманы, жануарларды тіркеу және азық-түлік қауіпсіздігін бақылау жүйесін цифрлық форматқа көшіру Қазақстанның ветеринариясының кезек күттірмейтін міндеті болып табылады. Цифрлық технологияларды енгізу эпизоотиялық жағдайды бақылауда және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде пайдаланылмаған құнды ақпараттың үлкен көлемін өңдеу үшін қажет. Ветеринариялық құжаттама әлі күнге дейін қағаз жүзінде сақталады, бұл көп уақытты алады. Алғашқы ақпаратты қолмен енгізу көптеген қателер мен дәлсіздіктерді тудырады және ақпараттың толықтығына теріс әсер етеді, эпизоотиялық жағдайды бақылау кезінде жедел статистиканы жүргізу мүмкін емес.

Бұл жұмыстың мақсаты – жануарлар туралы ақпаратты генерациялау және АШЖБ деректер базасына (Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру) беру процестерін автоматтандыруға мүмкіндік беретін мобильді қосымшасы бар цифрлық платформаны әзірлеу, ветеринария қызметкерлерін іс қағаздарын жүргізуден тегін практикалық, және эпизоотиялық жағдайды бақылау бойынша жұмысты сапалы жаңа деңгейге көтеру және мал шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, республика бойынша мал басының, әсіресе, вакцинация аймағынан таза аймақтарға көшуін жедел қадағалау.

Зерттеудің материалдары – құқықтық құжаттама, Ақмола облысы Ақкөл ауданындағы мал шаруашылығының статистикалық көрсеткіштері, жедел ветеринариялық есеп. Зерттеу әдістері әзірленген мобильді қосымшаны және ветеринариялық іс-шараларды жүргізу кезінде ауылшаруашылық жануарларын бірдейлендірудің қолданыстағы жүйесін пайдалану уақытын салыстырмалы талдау нәтижесінде алынған ақпаратты жалпылауға негізделген.

Ветеринариялық деректер базасына автоматты түрде және цифрлық форматта енгізілген бастапқы материалдың сапасы мен сенімділігін қамтамасыз ететін цифрлық платформа – «Мал Дерек» мобильді қосымшасы әзірленді. Осы компьютерлік бағдарламаға авторлық куәлік алынды. Ветеринария мамандарының қатысуымен Ақмола облысы Ақкөл ауданында «Мал Дерек» мобильді қосымшасының функционалдығын тексеру жұмыстары жүргізілді. Жануарлар туралы ақпаратты жергілікті ветеринария мамандарынан ветеринариялық зертханаларға, базарлар мен сауда ұйымдарының ветеринариялық-санитариялық сараптау зертханасына, мал өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындарына, сондай-ақ орталық дерекқорға беру процесін автоматтандырудың жаңа мүмкіндіктері ашылып, жануарлардан алынатын өнімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін шешу мүмкіндіктері туды.

1. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 2 апреля 2003 года № 164 «Об идентификации сельскохозяйственных животных». URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V030002247. (дата обращения 20 октября 2023 г).

2. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30058127&pos=4;-70#pos=4;-70 (дата обращения 20 октября 2023 г).

3. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 5 апреля 2006 года N 218. О внесении дополнений и изменений в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 2 апреля 2003 года N 164 "Об идентификации сельскохозяйственных животных". URL: https://zakon.uchet.kz/rus/history/V060004193_/05.04.2006. (дата обращения 20 октября 2023 г).

4. Приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 2 июня 2010 года № 367 "Об утверждении Правил формирования и ведения базы данных по идентификации сельскохозяйственных животных и выдачи выписки из нее". URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V100006321_/history. (дата обращения 18 октября 2023 г).

5. Цифровизация ветеринарии в Костанайской области. URL: https://foodindustry.kz/tsifrovizatsiya-veterinarii-v-kostanajskoj-oblasti/. (дата обращения 17 октября 2023 г).

6. Басыкараева Ж. Современные проблемы и цифровизация в ветеринарии. // Материалы международной научно – теоретической конференции «Сейфуллинские чтения – 17: «Современная аграрная наука: цифровая трансформация», посвященной 30 – летию Независимости Республики Казахстан. - 2021. - Т. 1, Ч. 1 - С. 189 - 191.

7. О цифровизации сельского хозяйства и пищевой промышленности. URL: file:///C:/Users/ADM/Downloads/original-vso%20(1).pdf. (дата обращения 20 октября 2023 г).

8. Инновационные технологии цифровизации ветеринарной отрасли России. URL: https://xn--80ahddjcpvfqpm8o.xn--p1ai/upload/iblock/57f/2c980aceefa384080a7470be1ea82291.pd f. (дата обращения 20 октября 2023 г).

9. Пругло В.В. Precision Health Program: Цифровизация ветеринарии в современном свиноводстве. URL: https://www.ceva-russia.ru/Novosti-i-publikacii/Publikacii/Precision-Health-Program-cifrovizaciyaveterinarii-v-sovremennom-svinovodstve. (дата обращения 6 октября 2023 г).

10. Смоленцев С.Ю. Цифровизация в ветринарной медицине. Информационно-вычислительные технологии и их приложения. // Сборник статей XXVI Международной научно-технической конференции. Под научной редакцией В.В. Кузиной. - Пенза, 2022. - С. 200 - 203.

11. Якушев В.П., Якушев В.В. Перспективы «умного сельского хозяйства» в России // Вестник Российской Академии наук. – 2018. – Т. 88, № 9. – С. 773 – 784.